ABD Başkanı Joe Biden yönetiminin, 7 Ekim’den bu yana Gazze’ye yönelik saldırılarını sürdüren İsrail’in “olası” savaş suçlarını araştırdığı iddia edildi.
The Huffington Post’un konuya hakim 3 kaynağa dayandırdığı haberine göre, Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi Stratejik İletişim Koordinatörü John Kirby’nin 4 Ocak’taki “ABD hükümetinin, müttefikimiz İsrail’in uluslararası hukuka uyumunu incelemek için herhangi bir resmi değerlendirme yaptığından haberim yok” ifadelerine rağmen, Amerikalı yetkiler İsrail’in savaş suçları konusunda harekete geçti.
Uluslararası Adalet Divanı (UAD) Güney Afrika Cumhuriyeti’nin İsrail aleyhine açtığı soykırım davasında 26 Ocak’ta İsrail aleyhine ihtiyati tedbir kararları alırken ABD’nin, İsrail’in Gazze’deki savaş suçlarına ilişkin yaklaşımı tartışılmaya devam ediyor.
Kaynaklar, Amerikalı yetkililerinin aylardır İsrail’in olası uluslararası hukuk ihlallerini değerlendirdiğini ve bu alandaki çalışmalara devam ettiğini savundu.
Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin İsrail’in uluslararası hukuku “ihlal etmiş olabileceğine inandıkları Gazze’deki eylemlerini” araştırdığını söyleyen bir devlet görevlisi, savcıların bu tür örnekleri aylardır incelediğini belirtti.
Soruşturmaların da çeşitli yollardan yürütüldüğü ifade edildi.
Söz konusu görevli ve Dışişleri Bakanlığı’nın bir personeli, Dışişleri Bakanlığının aynı zamanda İsrail’in eylemlerinde ABD menşeili silahların kullanılmasına ilişkin inceleme yaptığını da kaydetti.
Biden yönetimi, geçen sonbaharda ABD tarafından sağlanan silahların üçüncü taraflarca sivillere zarar vermek için kullanılıp kullanılmadığının izleneceğini ve uluslararası hukuk ihlallerine ilişkin kanıtların takibinin yapılacağını açıklamıştı.
The Huffington Post’a konuşan, Beyaz Saray’da Ulusal Güvenlik Konseyi tarafından 9 Şubat’ta düzenlenen basına kapalı brifingde bulunan başka bir kaynak, bir Konsey yetkilisinin ABD’nin İsrail’in uluslararası hukuka uyup uymadığına ilişkin değerlendirmeler yürüttüğünü söylediğini, aktardı.
Ulusal Güvenlik Konseyi ve Dışişleri Bakanlığı sözcüleri, The Huffington Post’un konuya ilişkin yorum ve taleplerine yanıt vermedi.
“ABD, suç ortaklığını sona erdirmeli”
Eski Dışişleri Bakanlığı yetkililerinden Annie Shiel, Amerikan yetkililerin aylardır ABD’nin, İsrail’in Gazze’deki saldırılarında uluslararası hukuka uyup uymadığını değerlendirmeye almadığını defalarca açıkladıklarını hatırlattı.
Biden yönetiminin, ABD’nin “Gazze’de sivillere felaket niteliğinde zarar verme” konusundaki rolüne ve Washington’un daha fazla hasarı önleme sorumluluğuna artık açıklık getirmesi gerektiğini savunan Shiel, “Kongre ve kamuoyunun bu sürecin neleri gerektirdiğini, neler bulduklarını ve en önemlisi ihlallerin sonuçlarının ne olacağını bilmesi gerekiyor.” dedi.
Shiel, “Dört aydan fazla sürede 28 bin Filistinlinin öldürülmesiyle İsrail’in kayıtsız şartsız silahlandırılmasının riskleri ortada” diye konuşarak, ABD’nin bu durumu acilen “dürüstçe” kabul etmesi ve suç ortaklığını sona erdirmesi gerektiğini söyledi.
Habere göre, Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin, İsrail’in uluslararası hukuku savaş suçu teşkil edecek biçimde ihlal ettiğine dair resmi bulguları nihai olarak yayınlayıp yayınlamayacakları henüz bilinmiyor.
Bakanlık, Rusya ile Ukrayna arasında Şubat 2022’de başlayan savaştan bir ay sonra Rus askerlerinin savaş suçu işlediklerini iddia etmişti.
UAD’de İsrail aleyhine açılan soykırım davası
Güney Afrika Cumhuriyeti, 29 Aralık 2023’te, 1948 tarihli Birleşmiş Milletler (BM) Soykırımın Önlenmesi ve Cezalandırılması Sözleşmesi’ni ihlal ettiği gerekçesiyle İsrail aleyhine UAD’de dava açtı.
Güney Afrika, Gazze’deki durumun aciliyet teşkil etmesi sebebiyle UAD’den ihtiyati tedbirlere hükmetmesini istedi ve tedbir talebine ilişkin duruşmalar, 11-12 Ocak’ta Lahey’deki Barış Sarayı’nda yapıldı.
Divan, 26 Ocak’ta açıkladığı tedbir kararlarında, İsrail’in Soykırım Sözleşmesi’nin 2. maddesinde tanımlanan fiillerin işlenmemesi için elinden gelen tüm önlemleri almasına, İsrail ordusunun Soykırım Sözleşmesi’nin 2. maddesindeki fiilleri işlemesini engelleyecek önlemleri ivedilikle almasına, Gazze’deki Filistinlilere yönelik soykırım çağrısı yapanları önlemek, engellemek ve cezalandırmak için gereken tüm adımları atmasına, Gazze’deki Filistinlilerin karşılaştığı olumsuz yaşam koşullarını ortadan kaldırmak için ihtiyaç duyulan temel hizmetlere ve insani yardımın sağlanmasını mümkün kılan acil ve etkili önlemleri almasına, Gazze’deki Filistinlilere karşı Soykırım Sözleşmesi’nin ihlalini gösteren delillerin yok edilmesini önlemek ve korunmasını sağlamak için etkili tedbirler almasına, kararın yürürlüğe girmesinden itibaren 1 ayda alınan tüm tedbirler hakkında Mahkemeye bir rapor sunmasına hükmetti.
